«Ποτέ πιο πριν» του Μάνου Κοντολέων (κριτική) - Αναζητώντας απαντήσεις στο κατώφλι της ενηλικίωσης
18 Ιουνίου 2023 198
Γράφει η Λεύκη Σαραντινού
Ο αγαπημένος και βραβευμένος συγγραφέας μυθιστορημάτων για εφήβους Μάνος Κοντολέων δηλώνει για άλλη μία φορά την παρουσία του στα ελληνικά γράμματα, καταθέτοντας ένα μυθιστόρημα με σύγχρονους προβληματισμούς και θεματικές με τίτλο «Ποτέ πιο πριν» (εκδ. Πατάκη).
Η κατάλληλη στιγμή για αλλαγή
Ποτέ πιο πριν, αλλά ούτε και πιο μετά από την κατάλληλη στιγμή δεν είναι καλό να λαμβάνουμε μία μεγάλη απόφαση σχετικά με τη ζωή μας. Οφείλουμε αντίθετα να μελετάμε προσεκτικά όλες τις συγκυρίες και να αποφασίζουμε προσεκτικά πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να αλλάξουμε κάτι ή να προβούμε σε κάποια συγκεκριμένη ενέργεια που να αφορά το μέλλον μας. Αυτήν ακριβώς τη στιγμή, την κατάλληλη, χωρίς περιττές βιασύνες ούτε καθυστερήσεις, φαίνεται να αναζητά η Ανίκα, η πρωταγωνίστρια στο νέο μυθιστόρημα του Κοντολέων. Η Ανίκα είναι μία νεαρή έφηβη, κόρη μεταναστών από μία μακρινή χώρα της Ανατολής -δεν προσδιορίζεται ονομαστικά, αλλά υπονοείται μία ισλαμική ασιατική χώρα με χαμηλό βιοτικό επίπεδο και ακόμη χαμηλότερο επίπεδο για τις γυναίκες- που ζει με τον πατέρα και την αδελφή του, τη θεία της σε μια ευρωπαϊκή χώρα του Βορρά. Ούτε αυτή η τελευταία κατονομάζεται, υπονοείται όμως ότι πρόκειται για μία σκανδιναβική χώρα με άφθονες χιονοπτώσεις.
Θα καταφέρει άραγε να εκφράσει τα συναισθήματά της με τον τρόπο που το επιθυμεί;
Ο ιστορικός χρόνος κατά τον οποίο διαδραματίζονται όλα αυτά επίσης δεν προσδιορίζεται. Υπονοείται και πάλι όμως, εμμέσως πλην σαφώς, η σύγχρονη ιστορική περίοδος. Μόνο η εποχή προσδιορίζεται ως χειμώνας.
«Δεκέμβρης πλέον και τούτη η χώρα -εδώ και μέρες- έχει δοθεί στον ρυθμό μιας γιορτής. Μιας γιορτής που η Ντόνα Νεράν αρνείται να κατανοήσει. Τα έθιμά της μάλλον την ενοχλούν... Είναι το χιόνι που την ενοχλεί. Και το δυνατό κρύο... Μα πώς γίνεται να γιορτάζει ένας θεός μέσα σε τόση παγωνιά; Δεκέμβρης πλέον και η Ντόνα Νεράν -όπως εδώ και χρόνια συνηθίζει- κρατά κλειστές τις κουρτίνες, κλείνει και τα ρολά».
Η Ανίκα δεν έχει μητέρα - αυτή χάθηκε όταν η ίδια ήταν δύο μόλις ετών με ένα τραγικό δυστύχημα, το οποίο αποτελεί και το καλά κρυμμένο μυστικό της οικογένειας. Το γεγονός αυτό είναι που αναγκάζει την οικογένεια της Ανίκα να μεταναστεύει διαρκώς ολοένα και πιο βόρεια. Τώρα που η νεαρή βρίσκεται στο κατώφλι της ενηλικίωσης, αρχίζει να αναζητά απαντήσεις στα ερωτήματα που της θέτει η ίδια η ζωή, προσπαθεί να ανακαλύψει την αληθινή της ταυτότητα, αλλά και αρχίζει να νιώθει τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα. Θα καταφέρει άραγε να εκφράσει τα συναισθήματά της με τον τρόπο που το επιθυμεί;
Τα ονόματα που έχει επιλέξει ο συγγραφέας θυμίζουν παραμύθι: Ανίκα, Γιαν, Αγκίπ Ζιτάν, Ντάφνη, Ντόνα Νεράν. Ίσως μας παραπέμπουν νοερά σε κάποια μακρινή μουσουλμανική, εξωτική χώρα.
Ο Κοντολέων θίγει με έξυπνο τρόπο μία σειρά από ζητήματα που απασχολούν τους ανθρώπους του σήμερα: της μετανάστευσης και της προσαρμογής στη χώρα υποδοχής, την εφηβεία μαζί με τις ανησυχίες της, μία δύσκολη περίοδος της ζωής για τα παιδιά, κατά τη διάρκεια της οποίας οι νέοι ανακαλύπτουν την ταυτότητά τους, την υποδεέστερη θέση των γυναικών σε πολλές σύγχρονες κοινωνίες, αλλά και το ζήτημα της ελεύθερης έκφρασης και βούλησης και των ατομικών μας ελευθεριών, ακόμη και του δικαιώματός μας στον έρωτα και την ελεύθερη επιλογή ερωτικού συντρόφου.
Η Ανίκα παραμένει το κομβικό πρόσωπο της αφήγησης, στο πρόσωπο της οποίας αποκτά νόημα και η παρελθοντική αφήγηση σχετικά με την τύχη της μητέρα της. Η Ανίκα είναι μία γνήσια έφηβη του σήμερα: άλλες φορές φέρεται δυναμικά, άλλες παθητικά. Άλλες υποτάσσεται στη μοίρα και άλλοτε αντιδρά έντονα. Άλλοτε φέρεται με σύνεση και άλλοτε με παραλογισμό. Και άλλες φορές θα μας δώσει την αίσθηση ότι πραγματικά δεν ξέρει τι θέλει, ούτε τι της γίνεται στην κυριολεξία, κάτι το οποίο παθαίνουν ενίοτε όλοι ανεξαιρέτως οι έφηβοι...
https://bookpress.gr/kritikes/elliniki-pezografia/17933-pote-pio-prin-tou-manou-kontoleon-kritiki-anazitontas-apantiseis-sto-katofli-tis-enilikiosis?fbclid=IwAR1YikNeHCV1HoHwrRDIl5knO_QCCRJCoMmn5qNJY2914jScfBMxZde0ock
|
©2024 www.kontoleon.gr All rights Reserved - Created by