1979 - 2019:  Σαράντα Χρόνια... Έψαχνα πάντα τις λέξεις

 

Όταν είμαι -ή θέλω να είμαι- αισιόδοξος, τότε γράφω για παιδιά.
Όταν ονειρεύομαι μια επανάσταση, τότε γράφω για τους εφήβους.
Όταν φοβάμαι, τότε είναι που γράφω για τους ενήλικες.

               Κι όμως, τελικά... Τίποτε από εμένα δε φαίνεται.

 

Νέες αναρτήσεις (κριτικά σημειώματα, συνεντεύξεις, άρθρα κ.α.) στο:

http://manoskontoleon2.blogspot.com/ 

Άδεια Creative Commons
Αυτό το εργασία χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά προέλευσης 3.0 Ελλάδα .

Είστε εδώ :: Αρχική Σελίδα » Βιβλία για Ενήλικες » Οι σκιές της Κλυταιμνήστρας

Βιβλία για Ενήλικες - Οι σκιές της Κλυταιμνήστρας

Τίτλος: Οι σκιές της Κλυταιμνήστρας
ISBN: 978-960-16-9068-1
Εκδόσεις: Πατάκης
Έτος: 2021
Σελίδες: 212

 

Όπως οι περισσότεροι από εμάς, που μόλις ακούσουν τη λέξη Κλυταιμνήστρα σκέφτονται έναν φόνο εκδίκησης, έτσι κι εγώ αναζήτησα να μεταφέρω σε ένα δικό μου μυθιστόρημα την ανάπτυξη του χαρακτήρα μιας γυναίκας που, για συγκεκριμένους λόγους, αποφασίζει να δολοφονήσει τον άνδρα της.

Μα πολύ σύντομα κατανόησα πως η μεγάλη στιγμή της Κλυταιμνήστρας, αυτή που την τοποθετεί στη θέση που κατέχει μέσα στο πάνθεο των τραγικών ηρωίδων, δεν μπορεί να είναι ο φόνος που διέπραξε, αλλά η δολοφονία της από τον ίδιο της τον γιο. Μια μάνα την ώρα που βλέπει το ίδιο της το παιδί να τη σκοτώνει -αυτή ήταν η Κλυταιμνήστρα που εγώ ήθελα να αναπλάσω.

Αλλά τότε δίπλα της ήρθε και στάθηκε αυτός ο γιος -ο Ορέστης. Και η μεγάλη στιγμή ενός άνδρα που δολοφονεί την ίδια τη μάνα του.

Οπότε το μυθιστόρημά μου απέκτησε δυο κεντρικούς φορείς ιδεών και δυο μεγάλες πηγές παθών. Μια όμως άποψη˙ μια καταγγελία. Την καταδίκη της φυλετικής υφής του άρχειν.

 

.: Κριτικές Βιβλίου :.
1. Η Γεωργία Τσακάλου στον Ελεύθερο Τύπο
2. Ο Φίλιππος Φιλίππου στην Εποχή
3. Ο Γρηγόρης Τεχλαμεντζής στο Book Culture Feb. 2022
4. Η Λευκή Σαραντινού στο bookpress
5. Liberal Συνέντευξη
6. Η Λία Μεγάλου - Σεφεριάδη στον Χάρτη
7. Η Νάντια Τράτα στο Fractal
8. Η Τέσυ Μπάιλα στην καθημερινή της Κυριακής (19/12/2021)
9. Η Διώνη Δημητριάδου στο fractal
10. Η Ελένη Πριοβόλου στο \'Περί Ου"
11. 13+1 ερωτήσεις στο Frractal.gr
12. Ο Γιώργος Βέης στο Βιβλιοδρόμιο των Νέων

 

Οι μεταξύ των δημιουργών λόγου ιδιαζόντως ευρηματικοί εκείνοι είθισται, ως γνωστόν στην ευρύτερη διεθνή αισθητική σκηνή, να επεμβαίνουν ενίοτε στις παρακαταθήκες του μυθικού, προκειμένου να προσαρμόσουν τα ήδη υπάρχοντα τιμαλφή δεδομένα στις απαιτήσεις των δικών τους νεωτερικών κατά κανόνα κειμενικών δομών. Πολλές φορές δεν διστάζουν να «πειράξουν», εκτός όλων των άλλων, και τη δεδηλωμένη φύση του τραγικού. Η φύση της τραγωδίας ευνοεί άλλωστε στην πράξη όχι μόνον ενοφθαλμισμούς αλλά και ολικές αναπλάσεις. Η παράδοση αναδεικνύεται έτσι ως να ήταν η ζώσα υπερ-ύλη. Ανάμεσα στους πρώτους διδάξαντες συγκαταλέγεται βεβαίως, όπως έχει προ αιώνων αποδειχθεί, και ο ημέτερος Ευριπίδης.

    Σπεύδω να θυμίσω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής τα εξής ενδεικτικά: «Ο Ορέστης, ένα λαμπρό έργο, αλλά γεμάτο μηχανορραφίες και κακεντρέχεια, συχνά θεωρείται ότι αντανακλά την πικρία του Ευριπίδη  την εποχή που ετοιμαζόταν να φύγει από την Αθήνα στο τέλος της όχι και τόσο σπουδαίας σταδιοδρομίας του, καθώς πλησιάζει το τέλος του πολέμου με τη Σπάρτη. Ο συγγραφέας έκοβε και έραβε τους μύθους εντελώς ελεύθερα, χωρίς τον παραμικρό σεβασμό στην παράδοση -  «η ιστορία δεν απαντά πουθενά αλλού», λέει η αρχαία εισαγωγή - και παρουσιάζει μορφές του ηρωικού μύθου με καθόλου κολακευτικό τρόπο - «Όλοι είναι φρικτοί», συνεχίζει, «εκτός από τον Πυλάδη». «Τρελή», αποκαλεί αυτή την αξιολόγηση ο William Arrowsmith: «η πικρία είναι ακαταπράυντη, ο εφιάλτης διάχυτος», D. Greene και R. Lattimore (επιμ.), The Complete Greek Tragedies:Euripides IV (Σικάγο, 1958), 108 (βλ. Οι Έλληνες και ο ελληνικός έρως, μια ριζοσπαστική επανεκτίμηση της ομοερωτικής φιλίας στην αρχαία Ελλάδα, μετάφραση: Λύο Καλοβυρνάς, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2019).

      Αυτός ακριβώς ο Ορέστης, στην εξαίρετη μάλιστα μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Πατάκη το 2008,  συνιστά τη μία από τις δύο σταθερές κειμενικές βάσεις του προκείμενου άρτια επεξεργασμένου μυθιστορήματος. Εξομολογείται, αυτο-ψυχαναλύεται, ωριμάζει μέσα στο δάσος των συμβόλων. Ο ίδιος μάλιστα ο τραγικός ήρως αποδελτιώνει τις ψηφίδες του φαντασιακού, προκειμένου να φτάσει εν τάχει στο πραγματικό. Ήτοι στη μητροκτονία και στα παρεπόμενά της. Η ομολογουμένως συναρπαστική αφήγηση δεν παραλείπει να φωτίσει σε κρίσιμες στιγμές την αιμομικτική σχέση, η οποία προφανώς τον συνδέει με την Ηλέκτρα, την αδελφή του. Παραπέμπω απλώς εξ όνυχος: «Ενηλικιωνόμουνα  - βίαια και πρόωρα! Κι άλλωστε, κάποια στιγμή βρέθηκα μέσα στην απαιτητική αγκαλιά της Ηλέκτρας...Τώρα, πια, λέω πως μέσα σ΄ εκείνη την αγκάλη καταβυθίστηκα...Και από αγόρι έγινα νεανίας!(σε.113).  Και αργότερα στη σελ. 202, διαβάζουμε: «‘Ηλέκτρα\', πρέπει να συλλάβισα. Αναγνώριζα στα χαρακτηριστικά γυναίκας στεγνής το πρόσωπο νεάνιδος που το φλόγιζε ένα πάθος; ‘Αδερφέ μου... Δικέ του γιε... Σύντροφε στους εφιάλτες και στα όνειρά μου... Των παθών μου ηγέτη... Νέε άνακτα των Μυκηνών!...\' Με αυτή τη σειρά οι λέξεις και οι προτάσεις που βγήκαν από το στόμα της και ίσα που τις ακούμπησαν τα κίτρινα δόντια της». Συγκρατώ ότι κι εδώ τα αποσιωπητικά είναι πολύ χρήσιμα, επειδή «συμβάλλουν στην ψυχανάλυση του στίχου» κατά τον Γκαστόν Μπασελάρ.

     Ομοίως προβάλλεται, περισσότερο διακριτικά η ερωτική σχέση, η οποία τον συνδέει με τον ιδιαιτέρως προσφιλή του Πυλάδη. Διακρίνω τα εξής χαρακτηριστικά: «Ο Πυλάδης άπλωσε το χέρι του. Μέσα στα δάχτυλά μου έκλεισα τα δικά του[. . .] Μα ο Πυλάδης με άγγιξε στον ώμο» (βλ. σσ. 150 και 174 αντίστοιχα). Τον λίαν ευδιάκριτο δεύτερο κειμενικό πυλώνα συνιστά η τριτοπρόσωπη αφήγηση της Κλυταιμνήστρας. Η παρουσία της στο διηγητικό πλαίσιο ρυθμίζεται από την ορμή προς τη ζωή και ό, τι την χαρακτηρίζει περισσότερο: δηλαδή η ροπή για απόλαυση και η ροπή για εξουσία. Ο λεκτικά πολύπειρος συγγραφέας μας προσφέρει μιαν εναργή βασίλισσα του πόθου. Ο έρωτας είναι σχεδόν πάντα ανεκπλήρωτος βέβαια. Εξ ου και η πορεία προς το άλλο άκρο, τον θάνατο. Ήδη από τη σελίδα 63 η Κλυταιμνήστρα οσμίζεται φόνο: είναι κατά λέξη: «η οσμή του ψοφιμιού που η ανάσα του Αγαμέμνονα έστελνε στα ρουθούνια της». Η ίδια ακριβώς οσμή την ερεθίζει και στην εμφανώς κρίσιμη σελ. 170. Η οσμή διαβρώνει το ήθος. Οι διακριτές παραλλαγές, τις οποίες κομίζει το μυθιστόρημα αυτό, με τυπική επιμέλεια στο γλωσσικό πλαίσιο, συναποτελούν τα αίτια και τα αιτιατά της ομολογούμενης επιτυχίας του. Ο κανών επαληθεύεται λοιπόν: «H τέχνη δεν είναι το τίθεσθαι - εν- έργω της αλήθειας αλλά το τίθεσθαι - εν- γυμνώ του έργου. Ούτε μίμηση ούτε αναπαραγωγή ούτε αντίγραφο, αλλά η πλέον γενική των ιδεών μέσα στο πλέον ενικό των σωμάτων» (βλ. Φεντερίκο Φερράρι- Ζαν -Λυκ Νανσύ, Nus sommes, (Γυμνοί είμαστε), Βρυξέλλες 2002, σ. 75, 115, 134, βλ. περιοδικό αληthεια, τχ. 7,s. 139, εκδόσεις Πατάκη, Άνοιξη 2013).

 

13. Ο Στέφανος Δάνδολος έγραψε στο diasixo.gr
.: Βραβεία Βιβλίου :.
1. Ο Γρηγόρης Τεχλεμεντζής στο cultute Book Feb.2022
©2024 www.kontoleon.gr All rights Reserved - Created by interneti.gr