Books for Children - He is leaving He is coming

http://fractalart.gr/feygei-erxetai/ 

Το   «Φεύγει - έρχεται» της Άννας και του Μάνου Κοντολέων είναι ένα πολλαπλά λειτουργικό βιβλίο για μικρά παιδιά εξαιρετικά επιμελημένο από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. Το σχήμα της αντίθεσης που κυριαρχεί κειμενικά και εικονιστικά, οι αντικριστές σελίδες που σε μεταφέρουν άμεσα από το βορρά στο νότο, ακόμη και η διαφορετική ένδειξη της πυξίδας στο πάνω μέρος της σελίδας,  η προετοιμασία για το ταξίδι στην πατρίδα και η προετοιμασία υποδοχής στον γενέθλιο τόπο  με τα αντίστοιχα συναισθήματα ανυπομονησίας, χαράς, αγωνίας, οι ανόμοιες καιρικές  συνθήκες συνθέτουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται ανήλικοι και ενήλικοι πρωταγωνιστές ακόμη και  τα αγαπημένα κατοικίδια. Στην ουσία έχουμε δύο αφηγήσεις της αριστερής και της δεξιάς σελίδας, που ενώ διαπλέκονται και συναποτελούν ένα όλο δεν χάνουν την αυτόνομη αφηγηματική τους αξία. Αυτό μάλιστα θεωρώ ότι είναι και ένα δομικό εύρημα του κειμένου που  δίνει τη δυνατότητα σε φιλαναγνωστικές δράσεις που θα αναδείξουν τους χαρακτήρες, την καθημερινότητα, τον ψυχισμό των ηρώων.

 Η εικονογράφηση της Φωτεινής Τίκκου, αλλά και το όλο στήσιμο του βιβλίου διακρίνονται για την πρωτοτυπία τους, κινούν την περιέργεια  του μικρού αναγνώστη και τον προκαλούν να διευρύνει τη λεκτική αφήγηση και να συμμετάσχει και αυτός ως συνδημιουργός του κειμένου, πράγμα όχι και τόσο συχνό σε βιβλία  για παιδιά μικρής ηλικίας. Η ανάδειξη της κίνησης  και μάλιστα της αντίθετης, που γίνεται άμεσα φανερή τόσο από τον τίτλο (ακόμη και με τα αντεστραμμένα γράμματα στο έρχεται) όσο και από την εικόνα του εξωφύλλου, δηλώνεται και σε άλλες σελίδες του βιβλίου, ενώ η έννοια του ταξιδιού προοικονομείται  από το εσώφυλλο στην αρχή και στο τέλος του βιβλίο, όπου αχνοφαίνεται ο παγκόσμιος χάρτης. Έτσι το ταξίδι του μικρού Φοίβου από το Βορρά όπου ζεί με τους γονείς του που έχουν εκεί μεταναστεύσει προς τον Νότο γενικεύεται και γίνεται το ταξίδι του οποιουδήποτε μικρού πρόσφυγα.

 Το θέμα λοιπόν της μετανάστευσης απασχολεί και σ΄ αυτό το βιβλίο την Άννα Κοντολέων, όπως και στο βιβλίο της Πρίγκηπας σημαίνει Αμίρ, καθώς και τον Μάνο Κοντολέων που έχει αναδείξει το θέμα σε αρκετά μυθιστορήματά του, καθώς και σε βιβλία για μικρότερα παιδιά. Ωστόσο, η διαφορά, στο βιβλίο αυτό είναι ότι το κείμενο δεν βαραίνει από τις περιπέτειες των μικρών μεταναστών- προσφύγων που ταλαιπωρούνται απάνθρωπα για «να βρούν στον ήλιο μοίρα». Εδώ προβάλλονται κυρίως  τα συναισθήματα, ο ψυχισμός παιδιών που έχουν αποκοπεί από την ευρύτερη οικογένεια, ξαδέρφια, θείους, παππούδες που συνιστούν  το "Home sweet home"  ή την ομηρική εστία των αρχαίων, και οι ανάγκες που αυτά έχουν από την ακούσια, προφανώς μετανάστευσή τους.  Δεν έχουμε δράματα αναζήτησης νέας πατρίδας ,αλλά νοσταλγία του γενέθλιου τόπου, που αποτελεί μαζί με την οικογένεια έναν από τους συνεκτικότερους δεσμούς, ιδιαίτερα σήμερα, στους άξενους καιρούς που ζούμε. Και όλα αυτά δίχως ίχνος διδακτισμού. Ένα βιβλίο που με τρόπο απλό αλλά ευρηματικό προσεγγίζει μια άλλη πλευρά του μεταναστευτικού προβλήματος.

Άντα Κατσίκη- Γκίβαλου,

 Ομ. Καθηγήτρια Ελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών